Kim jest kwiat? Fotografie Pawła Żaka

Fotografie wystawione w  niewielkiej, ciemnej sali Galerii Gardzienice pozornie nie opowiadały żadnej historii. Gdy jednak zatrzymałam się i objęłam je wzrokiem, zaczęły snuć narracje.

Kim jesteś? pytałam postacie z portretów.

Sfotografowane tradycyjną lustrzanką, poddane procesom graniczącym z alchemią: kwiaty w sepii.
Nic bardziej odległego od natury kwiatu - zdawałoby się - tak go sfotografować. A jednak mówiły do mnie, ich głosy przenikały się nawzajem. Jestem... kwiatem? Jestem... kimś.

Fotografie przetworzone, nieostre, zniszczone. Celebrujące niedoskonałość wizerunku.

To jest bliższe mojemu widzeniu świata niż barwa i precyzja fotografii cyfrowej.

Patrzeć tak, by zobaczyć duszę przedmiotu. Jego niepowtarzalną osobowość. Dostrzec ten jeden jedyny z pospolitych polnych kwiatów. Powój, mlecz, dziki irys. Trawę, a nawet źdźbło.

Czyż niesłuszne jest przekonanie, że fotografia kradnie dusze? A może je zatrzymuje, ulotne jak życie kwiatu? Sama będąc nietrwałą, wyraża nietrwałość życia?

Pytam autora o portrety kwiatów. Dlaczego ten, a nie inny?

W odpowiedzi słyszę własne myśli. Intuicja. Osobowość kwiatów. Kwiaty są kimś...

- To tancerka.
- Ja zobaczyłam tancerza.

- To jest silny mężczyzna, proszę spojrzeć, ma pancerz.
- I pióropusz!

- A tu wchodzimy w sferę symboli.
- Tak, to śmierć.

Niewiele wiemy o kwiatach, ale może nie potrzeba nam wiedzy? Wystarczy że są niepowtarzalne. Piękne urodą wykraczającą poza barwę i zapach. Ulotnym, przejmująco kruchym pięknem krótkiego życia.

Mówimy o tym samym i tymi samymi słowami.

Wychodzę z galerii w chłodny lubelski zmierzch i uśmiecham się do swoich myśli. Przepowiadam sobie rozmowę i ciągle jestem tam, w galerii, wśród fotografii? grafik? obrazów? mówiących o tym, że każda żywa istota jest jedyna i osobna w swoim byciu tu i teraz. I że tylko w ciszy i skupieniu, w uważnej obserwacji - a nawet swego rodzaju partnerstwie - jej dusza, jej osobowość odsłania się przed nami. Staje się dostępna  intuicji - bo nie rozumieniu - i wrażliwości.

I nagle uderza mnie, olśniewa myśl, jak bardzo fotografie Pawła Żaka przypominają mi obrazy Tomasza Tatarczyka, jednego z najważniejszych dla mnie artystów współczesnych. To samo pochylenie się nad przedmiotem, ta sama zwodnicza prostota środków malarskich. To samo drążenie tajemnicy istnienia.

A potem piszę dziękując za spotkanie. Piszę też o skojarzeniu z obrazami Tatarczyka.

Pani słowa szczególnie mnie poruszyły, zwłaszcza że dostrzegła Pani coś, co jak sądzę w warstwie wizualnej bynajmniej się nie narzuca, a co nazwałbym pokrewieństwem odczuwania świata. Pana Tomasza miałem okazję spotkać tylko raz, zupełnie przelotnie i to w czasie gdy był już bardzo chory, tak więc nie poznałem go tak naprawdę jako człowieka i nie rozmawialiśmy o sztuce, ale jego prace mam pod powiekami od czasu, gdy je pierwszy raz zobaczyłem, nie wiedząc nawet czyjego są autorstwa. I teraz pisząc do Pani zerkam na reprodukcje jego obrazów, które jako jedyne wiszą naprzeciw mojego biurka…

Są spotkania, które pozostają w nas na długo.

Publikacja za zgodą autora www.pawelzak.com