BLASK KAMIENIA: w romańskiej Francji

14 grudnia 2017 w Galerii Pomost w Lublinie miałam przyjemność prezentować zdjęcia z cyklu Blask kamienia. Wiele z nich - z komentarzem - jest na tym blogu.
Prezentacja składa się z trzech części:
1.Blask kamienia: kościoły i opactwa romańskie Francji
2.Wpisane w pejzaż: jak oni to robią?
3."ich twarze obrosłe sierścią"czyli to, co najbardziej lubię fotografować.
Wykorzystano muzykę na prawach cytatu:
Arvo Pärt "Spiegel im Spiegel" wykonawcy: Leonhard Roczek, Herbert Schuch
Alessandro Marcello Koncert na obój wykonawca: Jose Antonio Masmano
„Me and Bobby McGee” autor: Kris Kristofferson wykonawca: Janis Joplin
Montaż: Maryla Wosik DZIĘKUJĘ!

Blask kamienia: Arles, święty Trofim

Arles zawsze nam umykało. Wielokrotnie przejeżdżaliśmy tuż obok z poczuciem, że należałoby zboczyć... nie teraz. Przed nami zwykle była dłuższa droga (i krótki czas). Tym razem się udało, choć straciliśmy godzinę na walkę z parkingiem i parkometrem (nie tylko my zresztą).

 

 

Katedra świętego Trofima w Arles mieści się intra muros, na niewielkim terenie, i stąd jej dość osobliwy kształt. Trofim żył w III w. n. e., był pierwszym biskupem Arles.

Prowansalski romanizm mocno osadzony w tradycji rzymskiej. Nie ma tu wyrazistego (jak w Saint-Gilles) trójpodziału fasady rodem z łuków tryumfalnych, jest natomiast fenomenalna rzeźba figuralna. Apostołowie, święci, sceny z Apokalisy. Nad drzwiami Chrystus w majestacie 

We wnętrzu lśniąca, nierówna posadzka, wytarta tysiącami stóp. 

Więcej rzeźb odnajdziemy w wirydarzu - nie tylko na głowicach kolumn, lecz i pomiędzy nimi, na wielkich filarach. 

Od tej strony widać także wielkość kościoła, niezapowiadaną przez fasadę.

Psy i ludzie: święty Roch

Jeden z moich ulubionych świętych: Roch. Syn zamożnych rodziców z Montpellier, który rozdał swój majątek i wyruszył w  świat, by pomagać ludziom. Leczył chorych, a gdy sam zapadł na dżumę, ukrył się w lesie. Codziennie przychodził do niego piesek z bochenkiem chleba. I ten właśnie psiak, wg. legendy Roszek, jest zawsze jego towarzyszem na licznych przedstawieniach.

A oto bardzo ładna opowieść Jeana Quercy o raju dla zwierząt.

Fotografia z kościoła Archanioła Michała w Villefranche-sur-Mer.

Nie miały wyboru

Na obrzeżach Hyde Parku dwa obciążone muły zmierzają powoli ku szczelinie w murze. Ich postawa wyraża zmęczenie i strach. Spuszczone łby, rozdęte chrapy. Na wojnie - prowadzonej przez ludzi przeciw ludziom - zwierzęta są ofiarami, najliczniejszymi i zapominanymi. Żołnierzami wbrew woli, bez możliwości odwołania.
 

 

Ta ciasna szczelina w murze jest uchem igielnym - drogą dostępną tylko niewinnym.

Relief na ścianie to także sylwetki zwierząt: słoni, wielbłądów, kóz, psów...

 

Tam zmierzają. Dokąd? 

"This monument is dedicated to all the animals that served and died alongside British and Allied forces in wars and campaigns throughout time."

 

Po drugiej stronie jest trawa i kwiaty. Koń gna przed siebie, pies jeszcze się ogląda.

 

 "They had no choice."

 

Twórcą pomnika jest David Backhouse.

Animals in War

"ich twarze obrosłe sierścią"

W oczach psów można unieść nieba biały tulipan.
Kogo kochasz kochając przydrożne psy,
chodząc w ulicach wiatrem spalonych,
na szybach zastygając oczami szklanymi jak łzy?
Kogo kochasz kochając w ich oczach maleńkie
kobiety orientalnych snów,
kiedy boisz się twarz ich jak kwiat wziąć do ręki
i ostrożnie układasz mozaiki słów?
Kogo kochasz? w tych oczach zastygł czas
dyluwialnych, zwierzęcych epok
i żółte, fosforyczne talerze gwiazd
wprawione w oczy jak w niebo.
Jakże spokojne ich twarze obrosłe
sierścią - osadem - miłością lat,
kiedy bijesz na oślep rękami jak wiosłem
we wrogi obraz nieba i ziemi, w świat.
Rzuć, rzuć magię wirujących kół,
podnieś ręce do potęgi łap,
wtul się w sierść przyjacielską i płyń
przez zarosłe czaszkami wybrzeża lat.

Krzysztof Kamil Baczyński 


koniec lutego, 1941 r.

__________
 
Najpiękniejszy bodaj wiersz o psach. Dziękuję, Adamie, za przypomnienie. 

Dla I.

Nieoczekiwane

Nie wiedziałam, że na to się zanosi. A już zupełnie się nie spodziewałam, że znajdę się we właściwym czasie i miejscu, by być świadkiem euforii mieszkańców.

Moje rodzinne miasto jest znane, ale nie bardzo znane. Trochę na uboczu śląskiej aglomeracji. Otoczone polami, a na północy lasami aż po horyzont. Łagodne wzniesienia, rzeczki i strumienie, charakterystyczny pogórniczy krajobraz.

Górnictwo kruszcowe istniało tu setki lat. O mieście i jego przemyśle pisał Walenty Roździeński. Pozostały wyrobiska, ich fragment można zwiedzić w muzeum - kopalni rud srebronośnych.  Oraz sztolnie, którymi płynie się łódkami w półmroku - bardzo to romantyczne przeżycie.

9 lipca po przyjeździe na rynku zaskoczył mnie tłum wokół wielkiego ekranu. Festyn? Nie, obrady Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Usiadłam w ogródku baru sushi. I nagle, pomiędzy oshinko a futomaki, JEST! Oklaski i Sto lat! Radość i duma.

Z inicjatywy Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej pogórnicze zabytki Tarnowskich Gór zostały wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO!

Światło Normandii: Honfleur

Pokochałam Normandię od pierwszego wejrzenia: jej kapryśną pogodę, chmury gnane wiatrem, jaskrawe słońce lata, długie plaże, kremowobiałe klify. Jej zielone także zimą żywopłoty, rozległe pastwiska, lśniącą taflę morza, fiołkowe niebo o zachodzie. Mokradła i saliny, kamienne farmy, miasteczka i ich szachulcowe domy, zamki i opactwa. Wilhelma i Matyldę, tkaninę z Bayeux. Ogród Moneta. Plaże lądowania aliantów, gdzie ciągle czuję obecność duchów.

 Teraz jeździmy tam rzadziej. Zawładnęło nami Południe.

Tego lutowego dnia światło Normandii było szare. Szare były łupkowe fasady domów w porcie, szara woda i bruk. A jednak Honfleur pozostało perłą. Uśpione, pustawe.

Fascynowało malarzy. Syn miasta Eugene Boudin, nauczyciel Claude'a Moneta, ma tu swoje muzeum. Bywali tu i malowali Camille Corot, Gustave Courbet, Auguste Renoir. Normandia była dla impresjonistów w równym stopniu inspiracją, co spełnieniem marzeń.

Spacerowaliśmy bez pośpiechu. Spotkaliśmy Kota Kościelnego, ale nie chciał, by go budzono.

I gdy już mieliśmy odjeżdżać, nad Starym Portem zaświeciło słońce.

Powrót na Korsykę (6)

Miałam nadzieję, że je spotkam.

Najpierw za zakrętem pojawiła się mama z dziećmi, potem troskliwy i uważny tata, a potem jeszcze dwie mamy z maluchami.

Ciekawskie, ale zdystansowane. Suki oszalały.

Korsyka to jedno z niewielu miejsc na świecie, gdzie świnki mają dobre życie, choć -  jak wszystkim zwierzętom hodowanym przez człowieka - jest im przeznaczona śmierć dla ludzkiej przyjemności.

Może właśnie w tej koegzystencji z przyrodą, w tym naturalnym porządku życia społeczeństw pasterskich tkwi sekret korsykańskiej magii.

Wiem, zabijają drobne ptaszki, by zrobić z nich pasztet, zabijają lisy, a potem wieszają ich truchła na płotach... Ale ich krowy, świnie, kozy i owce żyją wolno. Niegdyś zbiegały się na głos tuby swojego pasterza, dziś rozpoznają... silnik samochodu, jak powiedziała nam nasza gospodyni z Casty.

Przekonałam się też, że Korsykanie kochają psy, ale nie w ten sentymentalny sposób właściwy mieszczuchom. Pies to towarzysz. Może biegać luzem, ma przecież obrożę z adresówką. Obcego psa można pogłaskać bez pytania, bo to on daje przyzwolenie - lub nie.

Suki były głaskane, machinalnie, w przejściu, tak jak głaszcze się własnego psa. Nikt nie pytał, czy gryzą. Co Polacy zrobili psom, co zrobili zwierzętom, że tak bardzo się ich boją?

Tylko w moim kraju słyszę to pytanie.

Kocham Korsykę i kochać nie przestanę. Blisko stąd do raju.